Artykuł:
5 faktów na temat suplementacji folianów
Napisany przez PR, dnia 2015-07-08 12:28:47
Eksperci nie mają wątpliwości – foliany są niezbędne dla zachowania zdrowia, a ponieważ nasz organizm sam nie potrafi ich wytwarzać, trzeba uwzględniać je w diecie bądź suplementować.
Przyjmowanie folianów w postaci tabletek z kwasem foliowym w okresie ciąży od dawna zalecane jest jako kluczowy element pierwotnej profilaktyki wrodzonej wady cewy nerwowej u dzieci. Niestety z badań wynika, że nawet połowa Polek może mieć problem wchłanianiem tego składnika. Według najnowszego stanowiska ekspertów, zasadne jest stosowanie złożonego źródła folianów, charakteryzującego się większą biodostępnością dla naszego organizmu1.
Foliany, czyli związki organiczne zaliczane do witamin z grupy B, pełnią niezwykle ważną rolę w rozwoju naszego układu nerwowego i krwiotwórczego. Biorą udział w podziałach komórkowych, ich prawidłowym funkcjonowaniu i w ekspresji genów.
Ponieważ foliany mają szczególne znaczenie dla rozwijającego się organizmu, przyszłe mamy nie powinny dopuszczać do sytuacji ich niedoboru. Jednocześnie, ze względu na większe zapotrzebowanie na składniki odżywcze, kobiety w ciąży są szczególnie narażone na deficyt tego składnika.
Przyczyny niedoboru folianów w organizmie |
|
FAKT 1. Tylko ponad połowa kobiet suplementuje foliany zgodnie z zaleceniami ekspertów
Foliany mają kluczowe znaczenie dla rozwoju płodu w pierwszym trymestrze ciąży. Niestety kobiety często dowiadują się o poczęciu dziecka w 4. lub 5. tygodniu ciąży, kiedy zauważają brak menstruacji. Z tego względu eksperci wskazują na konieczność prewencyjnej suplementacji folianów przez wszystkie kobiety w wieku rozrodczym. Jak wynika jednak z badania ankietowego przeprowadzonego w 2013 r., jedynie 58% kobiet przyjmuje ten składnik w formie tabletek. W każdym przypadku powodem jest obecna bądź planowana ciąża.
Ograniczone przyjmowanie folianów nie wynika jednak z braku wiedzy o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą ich deficyt w organizmie przyszłej mamy. Prawie 90% ankietowanych kobiet wymieniło wrodzoną wadę cewy nerwowej jako jeden z podstawowych skutków niedoboru kwasu foliowego2.
Poznaj - Suplementy na porost włosów, potencję i sen - jakie warto wybrać?
FAKT 2. Zbilansowana dieta nie wystarczy, aby zapobiec niedoborom folianów
Foliany występują naturalnie w pożywieniu. W składnik ten bogate są rośliny strączkowe (np. soja), zielone warzywa (brokuły, brukselka czy szpinak), niektóre owoce (m.in. pomarańcze i banany) oraz produkty zbożowe i mięsne (wątróbka). Badania pokazują jednak, że kobiety w Polsce rzadko uwzględniają je w swojej diecie. Ciemnozielone warzywa liściowe spożywa regularnie jedynie 9% z zapytanych kobiet, a bogate w kwas foliowy rośliny strączkowe tylko 1,5% respondentek3.
Zdaniem ekspertów, w sytuacji niedoborów i w okresach zwiększonego zapotrzebowania na kwas foliowy, nawet dobrze zbilansowana dieta nie wystarczy do pokrycia jego deficytu w organizmie. Jako związek chemiczny rozpuszczalny w wodzie, łatwo ulega rozpadowi, co zmniejsza jego biodostępność w produktach spożywczych. Prawidłowo zbilansowanej diecie powinna zatem towarzyszyć suplementacja kwasu foliowego w postaci tabletek.
Ilość folianów w pożywieniu zmniejszają takie czynniki jak:
|
FAKT 3. Co druga kobieta w Polsce może mieć problem z przyswajaniem kwasu foliowego
Nie tylko niewłaściwa dieta, ale również uwarunkowania genetyczne mogą mieć wpływ na niedobór składników odżywczych niezbędnych dla zdrowia przyszłej mamy i prawidłowego rozwoju dziecka. Kwas foliowy nie jest gotowy od razu do wykorzystania przez nasz organizm. Musi przejść szereg przemian metabolicznych, by przybrać aktywną postać folianu (5-metylotetrahydrofolianu). Udział w tych przemianach bierze enzym reduktazy MTHF. Forma, w jakiej enzym występuje w naszym organizmie i w konsekwencji jego aktywność uwarunkowana jest genetycznie. Obecność genetycznej mutacji (genotyp 677CT oraz 677TT) może zmniejszyć jego aktywność nawet o 70%4.
Jak pokazuje najnowsze badanie, w którym wzięło udział 1258 kobiet, genetyczna mutacja i idący za nim defekt enzymatyczny ograniczający wchłanianie kwasu foliowego to problem nawet połowy Polek5.
FAKT 4. Aktywna forma folianów czwartej generacji jest najlepiej przyswajalna przez organizm
W wyniku genetycznie uwarunkowanego defektu enzymatycznego, w przypadku nawet połowy kobiet przyjmowanie zwykłego kwasu foliowego może nie wystarczyć do zlikwidowania niedoboru tego składnika w organizmie. Na rynku dostępne są jednak obecnie preparaty, które zawierają złożone źródło folianów – połączenie kwasu foliowego oraz aktywnej formy folianu, gotowej do wykorzystania przez organizm.
Aktywna forma folianów wchłaniana jest przez organizm bez udziału enzymu MTHFR. Stopień przyswajalności takiego składnika jest zatem niezależny od uwarunkowań genetycznych.
generacja folianu |
charakterystyka |
I generacja foliany dostępne w żywności |
Niska biodostępność |
II generacja kwas foliowy |
Ograniczona biodostępność w populacji z defektem enzymatyczym. Wchłanialność niższa nawet o 70% |
III generacja sól wapniowa 5-metylotetrahydrofolianu (metafolina) |
Aktywna forma folianu. |
IV generacja sól glukozaminowa 5-metylotetrahyrdrofoliany (Actifolin®) |
Aktywna forma folianu najnowszej generacji. Wyższa o 10% biodostępność w porównaniu do folianu III generacji. |
Przeprowadzone we Włoszech badania wykazały, że najnowsza, czwarta generacja aktywnej formy folianów (Atcifolin®) cechuje się najlepszą jak dotąd biodostępnością dla naszego organizmu – wyższą o ok. 10% od folianu III generacji (metafoliny). Jego podaż wiązała się ponadto z szybszym osiągnięciem we krwi maksymalnego stężenia substancji aktywnej6. W czasie suplementacji nie wystąpiły wśród uczestników badań żadne skutki uboczne.
Zgodnie z ostatnim stanowiskiem ekspertów, ze względu na aktualny stan wiedzy zasadne jest stosowanie złożonego źródła folianów tj. kwasu foliowego i aktywnych postaci folianów w celu prewencji wad cewy nerwowej oraz innych nieprawidłowości ciążowych wynikających z ich niedoboru.
FAKT 5. Suplementacja folianów zalecana jest wszystkim kobietom w wieku rozrodczym
Polska jest krajem o najwyższym wskaźniku umieralności noworodków w następstwie wrodzonej wady cewy nerwowej wśród państw europejskich. W ramach pierwotnej profilaktyki tego schorzenia, suplementacja folianów rekomendowana jest wszystkim kobietom w wieku rozrodczym, planującym dziecko oraz będącym w ciąży. Standardowo zalecana dawka zwiększa się w przypadku grup szczególnie narażonych na niedobory tego składnika. Dziesięciokrotnie większą ilość folianów powinny przyjmować kobiety, które w przeszłości poroniły bądź urodziły dziecko z wadą cewy nerwowej, kobiety otyłe oraz przyjmujące leki zaburzające wchłanianie. Dawka folianów indywidualna ustalana jest w przypadku pacjentek z anemią.
Stanowisko ekspertów w kwestii suplementacji folianów w położnictwie, najnowszy stan wiedzy7 |
|
Grupa konsumentów |
Zalecana dawka folianów |
Kobiety planujące ciążę Kobiety w ciąży Kobiety w okresie rozrodczym, które mogą zajść w ciążę |
0,8 mg folianów w postaci złożonej: 0,4 mg kwasu foliowego + 0,4 mg aktywnej formy folianu |
Kobiety, które uprzednio urodziły dziecko z wadą cewy nerwowej, planujące ciążę lub w ciąży |
4 mg folianów w postaci złożonej: 2 mg kwasu foliowego + 2 mg aktywnej formy folianu |
Kobiety planujące ciążę i w ciąży:
|
|
Kobiety z niedokrwistością megaloblastyczną będącą konsekwencją niedoboru folianów |
dawka złożonej formy folianów ustalana indywidualnie |
1 Dębski R., Paszkowski T., Wielgoś M., Stosowanie złożonych źródeł folianów w profilaktyce wad cewy nerwowej oraz innych zaburzeń spowodowanych niedoborami folianów w okresie planowania ciąży i w ciąży – State Of Art 2015, czerwiec 2015
2 Cieślik E., Kościej A., Gębusia A., Ocena wiedzy i pobrania kwasu foliowego przez kobiety w wieku rozrodczym
3 Cieślik E., Kościej A., Gębusia A., Ocena wiedzy i pobrania kwasu foliowego przez kobiety w wieku rozrodczym
4Seremak-Mrozikiewicz i wsp. The frequency of 677C>T polymorphism of MTHFR gene in Polish population. Arch. Perinat. Med. 19 (1), 12-18, 2013
5 Seremak-Mrozikiewicz i wsp. The frequency of 677C>T polymorphism of MTHFR gene in Polish population. Arch. Perinat. Med. 19 (1), 12-18, 2013
6 Gnosis S.p.A., Crossover comparative bioavailability study of Quatrefolic® compared with the reference Metafolin® in healthy volunteers
7 Dębski R., Paszkowski T., Wielgoś M., Stosowanie złożonych źródeł folianów w profilaktyce wad cewy nerwowej oraz innych zaburzeń spowodowanych niedoborami folianów w okresie planowania ciąży i w ciąży – State Of Art 2015, czerwiec 2015
Użyte tagi: foliany, suplementacja folianów, zdrowie