Aplikacja informatyczna dla onkologów

Będzie wskazywała najnowsze rekomendacje europejskie dotyczące leczenia pacjentów w konkretnych sytuacjach klinicznych.

Skąd pomysł połączenia onkologii z informatyką? „W naszej klinice prowadzone są badania nad czynnikami biologicznymi umożliwiającymi dostosowywanie leczenia do konkretnego nowotworu. Wiedzy przybywa i lekarzom trudno jest śledzić wszystkie te zmiany i nowe leki. Pomyślałam, że wraz z rozwojem nowych technologii informatycznych warto byłoby spróbować stworzyć system informatyczny, który wspierałyby lekarzy w ich codziennej praktyce klinicznej” – mówi dr Ługowska.

Kiedy lekarz wpisze do aplikacji kluczowe informacje o chorym, wtedy system wygeneruje dopasowane do tej konkretnej sytuacji klinicznej rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (ESMO), tożsame z obowiązującymi w Polsce. Lekarz wiedząc, co jest rekomendowane, będzie podejmował własną decyzję.

„Onkologia zmierza ku temu, aby leczenie chorych było indywidualnie dostosowane do ich sytuacji klinicznej. Dlatego też ważna jest ocena pacjenta pod względem klinicznym oraz charakterystyka nowotworu pod względem biologicznym. Znając biologię nowotworu lekarze mogą wnioskować o przebiegu choroby i o lekach, które będą najskuteczniejsze. Wyniki najnowszych badań naukowych włączane są do zaleceń postępowania. Lekarze są zobowiązani przestrzegać tych zaleceń, co w praktyce nie zawsze ma miejsce” – przyznaje dr Ługowska.

W jej projekcie powstaje aplikacja komputerowa, która ma wskazywać europejskie rekomendacje i wspierać decyzje lekarza. Na realizację projektu naukowo-badawczego przeznaczono dwa lata. W ciągu pierwszych 8 miesięcy zespół stworzył prototyp systemu. Obecnie opracowuje ontologię dla nowotworu podścieliska przewodu pokarmowego (GIST), pracuje nad budową silnika informatycznego, interfejsów i baz wiedzy/danych.

Przed uczonymi są jeszcze badania walidacyjne, w tym testy w klinice z udziałem lekarzy i chorych. W prototypie wykorzystano tzw. języki kontrolowane, co umożliwi lekarzowi samodzielne aktualizowanie informacji. Jeśli ekspert będzie wiedział, że w danym nowotworze zmieniły się zalecenia, to sam zaktualizuje bazę wiedzy. Jeśli wyniki prac będą zadowalające, aplikacja zostanie rozszerzona o kolejne nowotwory.

Zespół medyczny projektu to Sławomir Falkowski i Anna Klimczak - lekarze z Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich Kości i Czerniaków w Centrum Onkologii oraz dwóch liderów leczenia raka przewodu pokarmowego: prof. Piotr Rutkowski oraz prof. Jean-Yves Blay z Lyonu, który przewodniczy europejskiemu panelowi ekspertów ESMO (European Society for Medical Oncology) odpowiedzialnemu za zalecenia postępowania w GIST i mięsakach.

Od strony informatycznej projekt wspiera zespół prof. Henryka Rybińskiego z Politechniki Warszawskiej, a licencje na interfejsy bazy danych/wiedzy dostarczy firma Cognitum. Dr Ługowska leczy chorych na nowotwory - mięsaki i czerniaki – w warszawskim Centrum Onkologii oraz pracuje naukowo w Zakładzie Epidemiologii Instytutu Matki i Dziecka. Przez dwa dni w tygodniu przyjmuje pacjentów w poradni przyklinicznej, pozostałe trzy poświęca na prowadzenie projektów badawczych.

Badania z kręgu nauk podstawowych dotyczą czynników prognostycznych i predykcyjnych w mięsakach i czerniakach. Jeśli okazałoby się, że dany nowotwór ma mutację, wtedy jego leczenie wymagałoby np. większej dawki lub zmiany leczenia na inne. Czynniki prognostyczne mogą mówić o tym, czy rokowania są lepsze lub gorsze. Należą do nich np. mutacje, obecność białek, które świadczą o bardziej agresywnym przebiegu nowotworu. Czynniki predykcyjne związane są z odpowiedzią na dany sposób leczenia, czyli na leki.

Projekty badań nad nowymi lekami onkologicznymi oraz czynnikami związanymi z biologią mięsaków finansowane są przez Unię Europejską (Projekty EUROSARC i IMMOMEC) oraz Narodowe Centrum Nauki (Kliniczno-molekularna stratyfikacja chorych na mięsaki kościopochodne). Projekt z zakresu badań stosowanych związany z budową informatycznego systemu wspomagania decyzji dla onkologów wsparła Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.

PAP – Nauka w Polsce, Karolina Olszewska

kol/

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl