Artykuł:

Mierz ciśnienie codziennie!

Napisany przez Michalska Małgorzata, dnia 2013-03-12 11:53:04

Samodzielne pomiary ciśnienia konieczne dla zachowania zdrowia.

Nadciśnienie tętnicze to według Światowej Organizacji Zdrowia najpoważniejsze zagrożenie zdrowotne w skali globu. Choć zazwyczaj choroba nie daje czytelnych objawów klinicznych, to pozostawiona bez kontroli może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych, ze zgonem włącznie. Niezależnie od tego czy dolegliwości są odczuwalne czy też nie, każdy z nas powinien znać swoje ciśnienie i mierzyć je regularnie.

Mierzenie ciśnienia polega na badaniu nacisku, jaki krew wywiera na duże naczynia krwionośne. Wartości ciśnienia tętniczego zmieniają się pulsacyjnie w czasie cyklicznej pracy serca. Przy pomiarze ciśnienia tętniczego krwi wyróżnia się dwie kategorie wartości: ciśnienie maksymalne, czyli skurczowe oraz minimalne, czyli rozkurczowe. Według Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego prawidłowe ciśnienie tętnicze nie powinno przekraczać wartości 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego, natomiast optymalne ciśnienie wynosi 120 mm Hg dla ciśnienia skurczowego i 80 mm Hg dla rozkurczowego.

Czy mam nadciśnienie?
Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się po uzyskaniu wyników wielokrotnych pomiarów dokonanych w sposób bezpośredni lub pośredni. Bezpośredni pomiar to dość inwazyjne badanie prowadzone wewnątrz tętnic, które przez swój specjalistyczny charakter znajduje zastosowanie w ośrodkach naukowych i tylko w odniesieniu do niewielkiej grupy chorych. Metoda pośrednia, choć nieco mniej wiarygodna, posługuje się popularnymi ciśnieniomierzami i może być wykorzystywana na co dzień.

Wśród aparatów do pomiaru ciśnienia najdokładniejsze są manometry rtęciowe, jednak trafność ich pomiaru w dużej mierze zależy od doświadczenia osoby wykonującej badanie. Dlatego do samodzielnego mierzenia wartości ciśnienia wykorzystuje się szeroko dostępne ciśnieniomierze elektroniczne. Są one mniej dokładne i wymagają ścisłego przestrzegania instrukcji, ciągle jednak dają informacje, czy ciśnienie jest w normie. Pozwalają też zaobserwować, czy na przestrzeni jakiegoś okresu ciśnienie rośnie, maleje czy pozostaje względnie stałe.

Profesjonalnie ciśnienie zmierzyć może lekarz czy pielęgniarka. Możemy o to poprosić podczas każdej rutynowej wizyty w przychodni. Należy jednak pamiętać, że pomiar ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim informuje o chwilowej jego wartości. U wielu pacjentów stres związany z badaniem wyzwala reakcję odruchową, której jednym z objawów może być tymczasowy wzrost ciśnienia tętniczego. Takie zjawisko nosi nazwę efektu białego fartucha i powoduje, że odczyt ciśnieniomierza jest zakłamany.

Samodzielny pomiar
Pomiar ciśnienia tętniczego jest jednym z nielicznych badań, które pacjent może wykonywać w ramach samokontroli w zaciszu domowym. Powinni o nim pamiętać i wykonywać systematycznie wszyscy chorujący na nadciśnienie tętnicze, profilaktycznie zaś dokonywać go minimum raz w roku powinien każdy człowiek po 18 roku życia.

Przed wykonaniem pomiaru należy przygotować aparat do mierzenia ciśnienia, usiąść przy stole, uwolnić ramię z krępującej odzieży, odprężyć się i poczekać ok.10 minut. Jeśli są różnice we wskazaniach wartości ciśnienia na lewym i prawym ramieniu, pomiary wykonujemy na tym ramieniu, na którym zauważamy wyższe wartości.

Mankiet należy założyć na ramię tak, aby jego dolny brzeg znajdował się 2 - 3 cm powyżej zgięcia łokciowego i aby ściśle przylegał do ramienia. Rękę należy oprzeć wygodnie o blat stołu. Po kilku sekundach aparat elektroniczny sam wskazuje wartości ciśnienia. Pierwszy pomiar należy odrzucić. Następnie po 2 minutach wykonać jeszcze 2 pomiary i zapisać do dzienniczka samokontroli średnią z dwóch ostatnich pomiarów. Wszystkie pomiary należy notować w specjalnym dzienniku pomiaru wartości ciśnienia i okazywać lekarzowi podczas kontroli. Z pewnością zostaną uwzględnione podczas modyfikowania terapii.

Najczęstsze błędy przy pomiarze
Aby margines błędu pomiaru ciśnieniomierza nie został przekroczony, każdy pomiar winien być wykonywany przy zachowaniu pewnych zasad. Nigdy nie należy mankietu aparatu zakładać na ubranie. Ramię, na którym dokonywany jest pomiar, zawsze powinno znajdować się w poziomie serca – dlatego właśnie podczas mierzenia ciśnienia nie powinno się go układać na oparciu krzesła czy kolanach. Nie należy badać ciśnienia tuż po spożyciu kawy, zjedzeniu posiłku czy po wypaleniu papierosa. Aparat, którym dokonujemy pomiarów powinien posiadać walidację, czyli certyfikat jakościowy. Najbardziej uznane są licencje Brytyjskiego Towarzystwa ds. Nadciśnienia (BHS) oraz Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (ESH).
Należy pamiętać, że ciśnienie tętnicze w ciągu dnia zmienia się. U osoby zdrowej różnice w wynikach pomiaru mogą wahać się nawet do 20 mm Hg, u chorej – jeszcze więcej. Oznacza to, że osoby z podwyższonym ciśnieniem nie powinny badać się częściej niż dwa razy w ciągu doby. Za każdym razem należy dokonać minimum dwóch pomiarów, zachowawszy między nimi przynajmniej minutę przerwy. Jeśli przyjmujemy leki, pomiar należy wykonywać przed ich zażyciem. W każdej jednak sytuacji swój domowy sposób monitorowania wartości ciśnienia warto przedyskutować z lekarzem prowadzącym.